Kostas Sitopoulos
Τα Φυσικά και τα Αφύσικα.
Αν εξαιρέσουμε τους ραδιοφωνικούς σταθμούς της Κρατικής Ραδιοφωνίας, δεν υπάρχει κανένας άλλος ραδιοφωνικός σταθμός στη χώρα που να μην είχε οικονομικές διαφορές και προβλήματα αναφορικά με τα πνευματικά δικαιώματα των τραγουδιών που μετέδιδε.
Ιδιωτικοί σταθμοί, Δημοτικοί σταθμοί, ακόμη και εκκλησιαστικοί σταθμοί, κάποια στιγμή είχαν προστριβές με τις εταιρείες που διαχειρίζονται τα πάσης φύσεως δικαιώματα των τραγουδιών.
Καταρχήν να διευκρινίσουμε κάτι που είναι θολό για πολλούς. Δικαιώματα. Για ποια δικαιώματα αναφερόμαστε. Προφανώς για εκείνα που εκπροσωπούνται επισήμως από κάποιον φορέα πνευματικών δικαιωμάτων.
Οπότε αμέσως δημιουργείται το εύλογο ερώτημα : Δηλαδή υπάρχουν και τραγούδια που ΔΕΝ εκπροσωπούνται από τους γνωστούς φορείς? ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΛΊΓΑ. Είναι όμως κατά κύριο λόγο ΑΓΝΩΣΤΑ στο ευρύ κοινό. Οπότε οι σταθμοί πάντα θα προτιμούν να μεταδίδουν γνωστά τραγούδια που να αρέσουν στους ακροατές και κυρίως να είναι γνωστά.
Και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό έχουν υπάρξει περιπτώσεις σταθμών που μεταδίδουν τραγούδια που δεν ανήκουν στις εταιρίες με τα πνευματικά δικαιώματα. Εταιρίες? Ναι βασικά εταιρίες είναι, άσχετα εάν εκπροσωπούν δημιουργούς τραγουδιών. Και εκπροσωπούν μόνο τους δημιουργούς των τραγουδιών. (που έχουν προφανώς κάθε δικαίωμα να ζητούν χρήματα όταν μεταδίδονται τα τραγούδια τους) Σωστό? Περίπου!
Όταν ένας ραδιοφωνικός σταθμός, μεταδίδει τραγούδια, τα εκμεταλλεύεται. Οπότε πάμε λίγο να δούμε τι σημαινει εκμεταλλεύομαι ως ραδιοφωνικός σταθμός αλλα και γενικότερα. Διότι ως ιδιώτης στο σπίτι μου πχ. όταν βάζω μουσική στο σαλόνι του σπιτιού μου δυνατά, δεν υπάρχει καμία εκμετάλλευση των τραγουδιών πέραν της χαράς που μου δίνει η ακρόαση τους.
Βέβαια ΕΑΝ μπορούσα να «πουλήσω» τα τραγούδια…(φανταστικό σενάριο), επειδή τα βάζω τόσο δυνατά ώστε να ακούει και ο…γείτονας μου και αν μπορούσα να τον πείσω να μου δίνει ΧΡΗΜΑΤΑ για αυτό, τότε τι θα συνέβαινε?
Θα υπήρχε ξεκαθαρα εμπορική ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ! Διότι προφανως θα υπήρχε κέρδος εκ μερους μου, που κάπως του «πουλάω» την ακρόαση των τραγουδιών. Βέβαια, νομικά, και σε αυτή τη περίπτωση, θα έπρεπε να υπάρχει τιμολόγιο για να στοιχειοθετηθεί εμπορική συναλλαγή. ΚΡΑΤΗΣΤΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ.
Το διευκρινίζουμε, ότι ναι, υπάρχει εμπορική συναλλαγή αλλα αποδεικνύεται ΜΟΝΟ αν υπάρχουν τιμολόγια με αναγραφόμενα ποσά ώστε να φαίνεται ξεκάθαρα η εμπορική εκμετάλλευση των τραγουδιών. Έαν ΔΕΝ υπάρχουν τιμολόγια, ακόμη και χρήματα «μαύρα» να έλαβα από τον γείτονα μου, εάν δεν αποδειχθεί κάπως η συναλλαγή, και η παραλαβή χρημάτων από μέρους μου, είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ. Προσέξτε τώρα.
Συμπερασματικά, όταν υπάρχει ΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΑ κερδοφορία – με τιμολόγια – ΠΡΕΠΕΙ ο δημιουργός του τραγουδιού να εισπράττει χρήματα από τα τραγούδια που είναι δημιούργημά του και εσύ, ως σταθμός αφού κερδοφορείς οφείλεις να πληρώνεις το ποσοστό που αναλογεί στον δημιουργό. Είναι δίκαιο, τίμιο και ξεκάθαρο.
Δεν θα αναφερθώ, σε αυτό το άρθρο, στο πως θα έπρεπε και πιο πρέπει να είναι, το ακριβές αντίτιμο που πρέπει να λάβει ο δημιουργός για το τραγούδι του που εσύ μεταδίδεις ως σταθμός. Και όχι μόνο ο δημιουργός όπως θα διαπιστώσεις παρακάτω.
Σε πρώτη φάση να συμφωνήσουμε στο εξής απλό. (Και ΔΕΝ είναι απλό) Αφού μεταδίδεις τραγούδια που έχουν πνευματικά δικαιώματα τα οποία εκπροσωπούνται από εταιρείες δικαιωμάτων, και έχεις ΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΑ έσοδα (με τιμολόγια) ως σταθμός από διαφημίσεις, άρα έχεις κέρδος από την διαδικασία, άρα οφείλεις να πληρώσεις ότι αναλογεί στους δημιουργούς των τραγουδιών.
Και ακολουθούν τα πρώτα ερωτήματα.
Και εάν ΔΕΝ έχεις κέρδος ως ραδιοφωνικός σταθμός?
Και εάν 1 ολόκληρο χρόνο ΔΕΝ έκοψες ούτε 1 τιμολόγιο?
Και εάν πχ τα τιμολόγια που έκοψες σε πελάτες που διαφημίστηκαν στον σταθμό σου για όλο το χρόνο ήταν συνολικά 5000 ευρώ αλλά τα λειτουργικά έξοδα του σταθμού σου όλο το χρόνο ρευμα κτλ έχουν ξεπεράσει κατά πολύ αυτό το ποσό?
Και εάν αποδεδειγμένα έχεις «μπει μέσα» ως σταθμός, είτε γιατι δεν βρήκες πελάτες να διαφημιστούν, είτε διότι δεν βρήκες αρκετούς, είτε επειδή στην διαχείριση των εξόδων είσαι σκράπας? Τότε τι γίνεται? Θα πρέπει να πληρώσεις ως σταθμός για τα δικαιώματα των τραγουδιών που μετέδωσες εάν ΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΑ ΔΕΝ ΕΙΧΕΣ ΚΑΝΕΝΑ ΚΕΡΔΟΣ ως επιχείρηση?
Διότι ένας ραδιοφωνικός σταθμός ΕΜΠΟΡΙΚΌΣ είναι επιχείρηση. Σου θυμίζω ότι ακόμη και η σκληρή…Εφορία εάν διαπιστώσει ότι δεν είχες έσοδα για εκείνη τη χρονιά…θα σε λυπηθεί. Κατι που ΔΕΝ θα κάνουν όμως οι εταιρείες δικαιωμάτων των τραγουδιών.
Και εδω έρχεται το επόμενο ερώτημα. Εταιρίες? Γιατί εταιρίες και όχι μια εταιρία που να διεκδικεί χρήματα για τα δικαιώματα των δημιουργών??? Υπαρχουν και άλλες? Φυσικά. Αλλά είναι εκείνες που δεν διεκδικούν τα πνευματικά δικαιώματα του δημιουργού του τραγουδιού.
Βλέπεις ο δημιουργός είχε και συγγενείς. Οπότε να και οι εταιρίες για τα συγγενικά δικαιώματα κτλ. Δηλαδή ο σταθμός θα πρέπει να πληρώσει και τον αδελφοξάδελφο του δημιουργού του τραγουδιού που μετέδωσες? Φυσικά. Και έπεται συνέχεια.
Και ξαναπέφτουν και εδώ οι ίδιες ερωτήσεις…μα δεν είχα κέρδος ως σταθμός, «μπήκα μέσα» ως επιχείρηση αυτή τη χρονιά, θα πρέπει να πληρώσω και άλλα δικαιώματα, για τα συγγενικά, από χρήματα ΠΟΥ δεν έχω κερδίσει ως σταθμός? Φυσικά.
Όλα αυτά τα αφύσικα για τους σταθμούς είναι φυσικά για τις εταιρείες δικαιωμάτων.
Οπότε να επανατοποθετηθούμε. ΝΑΙ, ΒΕΒΑΙΩΣ όταν ένας ραδιοφωνικός σταθμός έχει αποδεδειγμένα κερδοφορήσει πρέπει να πληρώσει για πνευματικά δικαιώματα. Όμως ΜΟΝΟ εάν όντως είχε κέρδος.
Και κέρδος σημαίνει έσοδα. Και τι σημαίνει έσοδα? Ότι τα χρήματα που επέφεραν οι διαφημίσεις του σταθμού, αφού ο σταθμός πλήρωσε τα λειτουργικά του, άφησαν και κέρδος. Και από αυτό το κέρδος θα πρέπει να πληρωθούν οι εταιρείες δικαιωμάτων.
Όπως εγώ στο σαλόνι μου που «μεταδίδω μουσική στους γείτονες» καίω άφθονο ρεύμα έτσι και αλλιώς για να έχω τον ενισχυτή στη διαπασών, αλλα εάν δεν μου δώσει ο γείτονας χρήματα, που του προσφέρω μουσική, θα συνεχίσω να πληρώνω ρεύμα μεν αλλα δεν θα έχω κέρδος δε. Έτσι συμβαίνει και με τους σταθμούς είτε μας αρέσει είτε όχι.
Σε κάθε άλλη περίπτωση αναφερόμαστε σε έναν σταθμό που, αν και ΔΕΝ είχε κέρδος, παρόλα αυτά, όλο το χρόνο μετέδιδε τραγούδια τα οποία τα έκανε και ΓΝΩΣΤΑ στο ευρύ κοινό. Επίσης έκανε γνωστούς τους δημιουργούς τους, δίχως φυσικά ο ίδιος ο σταθμός να έχει κάποια απολαβή, (είπαμε, στην περίπτωση που ο σταθμός για το συγκεκριμένο έτος ΔΕΝ είχε κέρδος). Οπότε ΦΥΣΙΚΑ το λες και λειτούργημα από πολιτιστικής άποψης.
