Thanos Galis
Η ανακοίνωση της Universal Music Group (UMG) και της Udio στις 29 Οκτωβρίου 2025 σηματοδοτεί κάτι πολύ περισσότερο από το τέλος μιας δικαστικής διαμάχης.
Ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στη σχέση ανάμεσα στη μουσική βιομηχανία και την τεχνολογία αυτή τη φορά με όρους συνεργασίας, διαφάνειας και επίσημης αδειοδότησης.
Οι δύο πλευρές θα ενώσουν τις δυνάμεις τους για να δημιουργήσουν μια νέα πλατφόρμα μουσικής, που θα αξιοποιεί σύγχρονες μορφές τεχνολογίας παραγωγής ήχου, εκπαιδευμένες αποκλειστικά πάνω σε εγκεκριμένο και αδειοδοτημένο περιεχόμενο.
Η υπηρεσία αναμένεται να λανσαριστεί μέσα στο 2026 και θα επιτρέπει σε δημιουργούς και ακροατές να πειραματίζονται με νέους τρόπους ακρόασης, χωρίς να τίθεται ζήτημα παραβίασης δικαιωμάτων.
Ένα βήμα προς τη νομιμότητα και τη λογική
Εδώ και χρόνια η μουσική βιομηχανία προσπαθεί να κατανοήσει πώς μπορεί να συνυπάρξει με την τεχνολογία που εξελίσσεται ραγδαία.
Η UMG φαίνεται να κάνει τολμηρό, αλλά ώριμο βήμα: αντί να βλέπει τη νέα εποχή ως απειλή, την εντάσσει σε πλαίσιο κανόνων.
Μετά τις συμφωνίες με το YouTube, το TikTok και τη Meta, η συνεργασία με την Udio δείχνει πως διαμορφώνεται για πρώτη φορά ένα μοντέλο που θα μπορούσε να λειτουργήσει υπέρ των καλλιτεχνών, των δημιουργών και των εταιρειών.
Η τεχνολογία, όταν χρησιμοποιείται με διαφάνεια και έγκριση, δεν αφαιρεί αξία από τη μουσική τη μεγαλώνει.
Οι ανοιχτές πληγές της νέας εποχής
Αυτό δεν σημαίνει πως λύθηκαν όλα.
Το ερώτημα “ποιος είναι δημιουργός” όταν η διαδικασία περιλαμβάνει και συστήματα που παράγουν ή μετασχηματίζουν ήχο, παραμένει ανοιχτό.
Όπως και το πώς θα αποδίδεται η πνευματική ιδιοκτησία σε περιπτώσεις όπου η συμβολή της τεχνολογίας δεν είναι απλώς εργαλειακή, αλλά ουσιαστική.
Και υπάρχει και το άλλο, λιγότερο τεχνικό αλλά πιο ανθρώπινο ερώτημα:
Μπορεί η τεχνολογία να αποδώσει πραγματικό συναίσθημα ή απλώς θα παράγει ήχους που “θυμίζουν” συναίσθημα;
Η μουσική δεν είναι απλώς δεδομένα. Είναι εμπειρία, χρόνος, ψυχή.
Αυτό δεν πρέπει να χαθεί μέσα στην ευκολία των εργαλείων.
Το publishing όπως το ξέραμε αλλάζει
Πίσω όμως από τα φώτα της συνεργασίας UMG–Udio, διαφαίνεται και μια άλλη, πιο ουσιαστική μετατόπιση:
Το music publishing το πνευματικό και οικονομικό υπόβαθρο της βιομηχανίας αλλάζει ριζικά.
Στον κόσμο που έρχεται, τα «δικαιώματα» ενός έργου δεν θα υπολογίζονται με τον παλιό τρόπο.
Η καταγραφή, η διανομή και η ανταμοιβή των δημιουργών θα γίνονται σε πραγματικό χρόνο, μέσα από αυτοματοποιημένα συστήματα ταυτοποίησης και νέους μηχανισμούς διαφάνειας.
Το παραδοσιακό μοντέλο, όπου ένα τραγούδι περνούσε από πολλαπλούς μεσάζοντες, δείχνει να ανήκει στο παρελθόν.
Ταυτόχρονα, οι ίδιες οι δημιουργίες των καλλιτεχνών θα αποτελούν την πρώτη ύλη για την εκπαίδευση των νέων συστημάτων.
Οι βάσεις δεδομένων δεν θα γεμίζουν πια από «ανώνυμο» περιεχόμενο, αλλά θα τροφοδοτούνται με έργα που φέρουν όνομα, προέλευση και άδεια.
Έτσι, οι δημιουργοί δεν θα κινδυνεύουν να «αντιγράφονται» από τον αλγόριθμο· θα συμμετέχουν στη διαμόρφωσή του, λαμβάνοντας και το αντίστοιχο μερίδιο από την αξία που παράγεται.
Σε αυτό το νέο περιβάλλον, η τεχνολογία του αλγορίθμου για το ψηφιακό αποτύπωμα (fingerprint) θα αλλάξει ριζικά.
Και, μιλώντας ως άνθρωπος που από το 2012 συμμετέχω ενεργά στο media monitoring, μπορώ να πω πως τα fingerprint σήμερα δημιουργούνται από ειδικό λογισμικό
όμως στο backend, ο άνθρωπος εισάγει μαζικά τα audio αρχεία σε batch.
Ένα λάθος σε τίτλο, σε IRSC code και τα Excel report results μπορoύν να οδηγήσουν τα χρήματα σε λάθος παραλήπτη.
Όσο έμπειροι κι αν είναι οι άνθρωποι, λάθη συμβαίνουν.
Γι’ αυτό ειχαμε πάντα στην καταγραφή «κουμπώσει» την ηχητική ταυτοποίηση (audio logger), ώστε να υπάρχει πλήρης επαλήθευση και διαφάνεια.
Αν όμως ο νομοθέτης δεν κατανοεί πώς λειτουργεί το σύστημα στην πράξη,
και όλοι συνεχίζουν να βασίζονται σε παλιούς νόμους, χωρίς ουσιαστικό έλεγχο στους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης (PROs), τότε η αλυσίδα μπλοκάρει.
Κάποιοι το εκμεταλλεύονται, εισπράττοντας χρήματα που δεν δικαιούνται
είτε λόγω έλλειψης ελέγχου, είτε επειδή το σύστημα δεν είναι ακόμη αρκετά “έξυπνο” για να ξεχωρίσει το δίκαιο από το λάθος.
Όσοι εργαστήκαμε ως μέλη στο οικοσύστημα του music publishing, το βιώσαμε στο πετσί μας.
Για χρόνια, μεγάλο μέρος του ρεπερτορίου μας κυρίως instrumental μουσική που χρησιμοποιούνταν σε διαφημιστικά trailers, τηλεοπτικές σειρές, δελτία ειδήσεων και θεματικές ενότητες έπαιζε χωρίς ποτέ να δηλωθεί (unreported use).
Η μουσική ακουγόταν, αλλά δεν υπήρχε καταγραφή, δεν υπήρχε report, δεν υπήρχε ανταμοιβή.
Και το χειρότερο: δεν υπήρχε καν η δυνατότητα να καταγραφούν οι επαναλήψεις· κάθε φορά που το ίδιο θέμα ξαναέπαιζε
Κι όμως, η μουσική εκτελέστηκε δημόσια, στην κυριολεξία σε τηλεοπτικό αέρα, σε δημόσιους χώρους, σε εμπορικά σήματα χωρίς καμία αναγνώριση των δημιουργών της.
Με την πτώχευση της ΑΕΠΙ, αυτό το χαμένο έδαφος ήρθε οριστικά στην επιφάνεια:
χάθηκαν χιλιάδες ευρώ για πολλούς δημιουργούς και εκατομμύρια συνολικά για τα μέλη της ΑΕΠΙ.
Και όταν δεν υπάρχει σαφής νόμος, τότε δεν υπάρχει και δικαίωμα·
γιατί χωρίς νομικό πλαίσιο, η τέχνη παύει να προστατεύεται
Η νέα γενιά fingerprinting δεν θα περιορίζεται πλέον στο να εντοπίζει αν ένα τραγούδι αναπαρήχθη ή μεταδόθηκε·
θα εξελίσσεται ώστε να καταλαβαίνει αν ένα νέο έργο προέρχεται από ένα παλαιότερο.
Ο αλγόριθμος θα μαθαίνει με χρήση ΑΙ να αναγνωρίζει τη μελωδική, αρμονική και ηχητική προέλευση, εντοπίζοντας όχι απλώς την ταυτότητα ενός έργου, αλλά και τη σχέση του με όσα προηγήθηκαν.
Έτσι, η δικαιοσύνη στη μουσική αλυσίδα δεν θα βασίζεται μόνο στην ανίχνευση, αλλά στη νοημοσύνη της αναγνώρισης.
Για πρώτη φορά, η τεχνολογία δεν θα απειλεί τους δημιουργούς θα τους αναγνωρίζει.(γιανα δούμε πως θα πάει αυτό)
Και, βέβαια, μένει να δούμε πώς θα οριστούν τα ποσοστά και πώς θα λειτουργήσουν οι νέες πλατφόρμες.
Μέχρι τότε, υπάρχει ο κίνδυνος μιας περιόδου «αναρχίας» στη χρήση μουσικής
γιατί, όσο το σύστημα δεν είναι πλήρως λειτουργικό, πάντα θα υπάρχει κάποιος που, ταΐζοντας εν αγνοία του συνθέτη μια πλατφόρμα (π.χ. Suno) με samles συνθέσεων του Hans Zimmer ή άλλων δημιουργών, θα σκέφτεται: «Σιγά μην με βρουν.»
Υπάρχει επίσης ο ρεαλιστικός κίνδυνος ότι κακόβουλες ή παραπλανητικές πρακτικές θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν κενά· δεν θα μπω σε λεπτομέρειες πως μπορείς να ξεγελάσεις το σύστημα
Η Έμπνευση παραμένει ανθρώπινη
Κάθε ιστορία χρειάζεται ένα όμορφο, αισιόδοξο τέλος.
Η μουσική ήταν πάντα γεμάτη στιγμές όπου η τεχνολογία άλλαξε τα πάντα —
από την ηλεκτρική κιθάρα μέχρι το πρώτο sampler.
Κάθε φορά υπήρχε φόβος.
Και κάθε φορά, η τέχνη έβρισκε τρόπο να προσαρμοστεί.
Το ίδιο θα συμβεί και τώρα.
Αρκεί να θυμόμαστε πως, όσο εξελιγμένα κι αν γίνουν τα εργαλεία, η έμπνευση παραμένει ανθρώπινη.
Η τεχνολογία μπορεί να συνθέτει, να αναπαράγει και να εξελίσσει τον ήχο,
όμως πίσω από κάθε δημιουργία θα υπάρχει πάντα ο άνθρωπος που αποφασίζει γιατί ακούγεται έτσι.
Κι αυτό το “γιατί” είναι που ξεχωρίζει τη μουσική από τον αλγόριθμο της τεχνητής νοημοσύνης.
